OP/HEF – Wie neemt het woord?
10 augustus 2020 / Op donderdag 8 oktober 2020 veroorzaakt OP/TIL opschudding. Met OP/HEF lanceren we een 1e groot event. Een ritueel dat we jaarlijks zullen herhalen. Met OP/HEF bieden we je een andere kijk. En nieuwe inzichten. Om zo je culturele praktijk op te tillen.
Grip op het ongewone
Een virus beheerst ons dagelijks leven. Onze wereld – onze gewoonten en rituelen – staat op zijn kop. Gewoon werd ongewoon. Het onbekende duiden en aantonen tot welke meerwaarde dit kan leiden, is het inhoudelijke kader voor deze 1e editie. We plaatsen verrassende visies en ongewone samenwerkingen centraal.
Met de kennis van nu, wil OP/TIL samen met jou naar de toekomst kijken. Wat is de uitkomst van onverwachte combinaties? Hoe werk je als cultuurmaker samen met andere sectoren? Hoe zet je de kracht van cultuur in? En hoe zorg je voor een verbindend resultaat?
De sprekers
OP/TIL geeft het woord aan 7 grensverleggende sprekers. Elk van hen is expert in onverwachte samenwerkingen. We vroegen hen: Tegen welke grenzen loop jij aan? Wat betekent ‘ongewoon’ voor jou? Hoe kunnen cultuurmakers uit hun bubbel breken? Hoe denk jij ophef te veroorzaken? Welke andere sector kan jou verleiden om mee samen te werken? Lees hier een selectie van de antwoorden.
Deel 1 / De verkennende blik
Selm Wenselaers en Caroline Pauwels openen de dag.
Artistiek perspectief / Selm Wenselaers
Selm Wenselaers studeerde geschiedenis aan Universiteit Antwerpen en de Freie Universität Berlin. Selm werkt onder andere als dramaturg, houdt van vertellen, verdiepen en verbinden en kijkt met een historische en antropologische blik.
Selm opent de dag vanuit een bijzonder perspectief.
Verleg je grenzen
Selm loopt aan tegen de grenzen van het grenzeloze. Grenzen hebben nut. Ze zorgen voor kaders. Binnen die kaders kan een gesprek ontstaan. Zonder kaders, zonder grenzen, zonder rollen, ontstaat er ruis.
Breek uit je cultuurbubbel
Selm is nieuwsgierig naar samenwerkingen met de toeristische sector. Daar zit veel kennis over de afstemming tussen aanbod en publiek. In de culturele sector blijft de verwarring tussen publiekswerving en publiekswerking groot. Het ene gaat over publiek trekken, vaak éénmalig, het andere over duurzame relaties.
Keynote / Caroline Pauwels
Caroline Pauwels is hoogleraar communicatiewetenschappen en rector aan de VUB. Caroline schreef het boek ‘Ode aan de Verwondering’. Hoe helpt verwondering ons om grenzen te verleggen? Ook in de huidige wereld op zijn kop. Caroline biedt perspectief vanuit een wonderlijke blik.
“Wat doet verwondering? Ze doorbreekt de voorspelbaarheid van wat we verwacht hadden. Met de verwondering begint de bevraging, het zoeken, het vallen en opstaan, het vinden van wat je niet eens wist dat je zocht.”
Uit ‘Ode aan de verwondering’ / Caroline Pauwels
Deel 2 / De concrete blik
We nodigen 3 sprekers uit met ervaring in ongewone samenwerkingen. Ze vertellen kort hun verbindend verhaal. Op 8 oktober mag je ze uitvragen.
We kondigden eerder ook Jaïr Stranders aan als spreker. Hij kan er jammer genoeg niet bij zijn.
Spreker 1 / Amani El Haddad over Veggie=Halal
Amani studeerde Arabistiek en werkt vandaag als sociaal-cultureel werker voor VOEM vzw. De organisatie brengt mensen met diverse achtergronden samen, via cultuur.
Tijdens OP/HEF vertelt Amani over Veggie=Halal, een project van VOEM en EVA vzw, dat mensen samenbrengt rond plantaardige voeding. Veggie=Halal dat zijn: gettogethers, lezingen, iftars, picknicks, panelgesprekken en sneukeltochten. En, recent ook een sociale onderneming waarbij kokkinnen uit verschillende hoeken van de wereld mensen samenbrengen.
Veroorzaak ophef
Volgens Amani kan je ophef veroorzaken door spelregels te veranderen, door na te denken over nieuwe samenwerkingsverbanden, nieuwe manieren van vrijwilligerswerk. Of door mensen te emanciperen via het verenigingsleven.
Breek uit je cultuurbubbel
Amani vindt de sector van het sociaal ondernemen een bijzonder boeiende sector. Omdat die je de vrijheid geeft om innovatieve manieren van werken op te zetten én de handen van de profit en non-profit sector in elkaar te slaan. “Het leert je als socio-culturele organisatie ook om marketingstrategieën op een positieve, creatieve en sociale manier in te zetten.”
Tip!
Een sterkte van sociaal-cultureel werk is het nauwe contact met de mensen. Je hebt voeling met de brede samenleving. Ga daarmee aan de slag!
Spreker 2 / Kurt Declercq over United Perfection
Kurt Declercq is stafmedewerker bij Vormingplus MZW. Hij studeerde sociaal werk en bouwde zijn werkervaring op binnen de sector voor personen met een beperking: eerst bij Feniks, nu groep Ubuntu x 8K, en later als stafmedewerker binnen het Vlaamse Steunpunt Expertisenetwerken, nu SAM vzw.
Kurt werkt sinds 2 mei 2016 bij Vormingplus MZW rond diverse thema’s en projecten. Van acties tijdens de Werelddag van verzet tegen Armoede, buurtprojecten zoals Barak Futur in Menen, tot maatschappelijke kwesties rond de NIP-test tijdens het project United Perfection. Kurt gaat altijd op zoek naar verbinding, vaak met onverwachte partners.
Breek uit je cultuurbubbel
Met welke andere sector wil Kurt graag samenwerken? Met elke sector, met een goed en verrassend idee. Toch liefst een sector die hij niet kent. “Andere talen en methoden leren kennen, verfrissende ideeën uitwisselen, common ground zoeken … .”
Veroorzaak ophef
Kurt veroorzaakt graag ophef met ‘procesmatig werken’. Het is werken met een doel via een kwaliteitsvol proces met sterke ingrediënten zoals: een sterke coach, een sterk partnerschap met vertrouwen in elkaars expertise en kunde, werken vanuit het DNA van je eigen organisatie, ruimte geven voor cocreatie …
Projectmatig werken is durven afwijken van oorspronkelijke ideeën, geduld hebben, in gesprek gaan, soms loslaten en daarna terug verbinding zoeken. Het is flexibel schakelen tussen denken en doen, met de projectdoelstellingen als kader.
Tip!
Verwachtingen bij een project lijken helder, maar zijn het vaak niet. Communiceer die verwachtingen expliciet: Wat wil elke organisatie uit het project halen? Wat heeft elke partner nodig om goed te functioneren? En, hoe maak je er een gedeeld project van?
Foto / Seasonal Neighbours / © Olmo Peeters
Tip!
Daag jezelf telkens opnieuw uit om iets te doen wat je nog nooit hebt gedaan.
Tip!
Partnerschappen opbouwen heeft tijd nodig. Tijd om elkaar echt te leren kennen, elkaar te leren begrijpen, elkaar te waarderen. Uiteindelijk bouw je vertrouwen op en kom je tot een volwaardige samenwerking.
Spreker 3 / Ciel Grommen over Seasonal Neighbours
Ciel Grommen vervolgde haar studie in de architectuur met een opleiding visuele kunsten aan de HEAD in Genève. Haar werk is transdisciplinair en bevraagt sociale, politieke en ecologische kwesties.
Op 8 oktober 2020 vertelt Ciel over het project Seasonal Neighbours, een onderzoekstraject naar menselijke relaties en seizoensarbeid in de Limburgse fruitpluk. Het traject stelt vragen rond het gebruik van publieke ruimte, huiselijkheid en burgerschap, onder meer via artistieke interventies.
Breek uit je cultuurbubbel
Ciel werkt vanuit onderzoek en ervaring. Debat is belangrijk. Daarom werkt Ciel graag samen met universitaire onderzoeksgroepen en lokale experten.
Veroorzaak ophef
Ciel laat zich inspireren door het leven zelf. Contrasten, spanningen en emoties wil ze begrijpen. Mogelijkheden wil ze zichtbaar maken. Ze werkt daardoor vaak rond thema’s die niet direct iets met kunst te maken hebben.
Tip!
Is dit wel kunst? Als een project niet binnen de lijntjes past, dan wordt het juist boeiend. Kunst daagt het voorstellingsvermogen uit.
Tip!
Ga gevoelige onderwerpen niet uit de weg, maar vermijd politiek gekleurde standpunten. Goede kunst helpt om een genuanceerd debat te voeren.
Deel 3 / De eigen blik
Zelf ongewone samenwerkingen opzetten? Wissel gedachten uit in 2 rondes gesprekken aan een statafel.
Deel 4 / De concluderende blik
We nodigen 2 artistieke sprekers uit voor een slot talk.
Keynote slot / Angelo Vermeulen
Angelo Vermeulen is kunstenaar, bioloog en onderzoeker in de ruimtevaart. In 2009 richtte hij SEADS (Space Ecologies Art and Design) op, een internationaal collectief van artiesten, wetenschappers, ingenieurs en activisten. In 2013 was Angelo ‘crew commander’ van een simulatie van een Marsmissie op Hawaï.
Als verbindend denker verzorgt hij de slottalk.
Verleg je grenzen
Angelo zette onder andere in Indonesië en de Filipijnen projecten op rond community art. Daar botste hij wel eens op cross-culturele misverstanden. Echt luisteren en jezelf relativeren helpt dan.
Breek uit je cultuurbubbel
Als culturele organisatie werkt SEADS extreem transdisciplinair. SEADS werkt samen met diverse domeinen uit wetenschap, engineering, design en activisme. Het collectief diversifieert zo actief onze toekomstbeelden, via bottom-up design, cocreatie en diversiteit. Het doel? Een radicale verbreding van de collectieve intelligentie waarmee we onze wereld vormgeven en bevragen.
Tip!
Zet de vanzelfsprekende ideeën over onze toekomst op zijn kop. Deconstrueer.
Foto / © Hanneke de Werf
Tip!
Wil je ophef veroorzaken? Leg verbindingen waar anderen ze niet zien. Breng in vastgeroeste domeinen methodes en visies uit andere domeinen binnen.
Artistiek slot / Hind Eljadid & Zahra Eljadid
Hind Eljadid is woordkunstenaar uit Antwerpen en oprichter van ZonderWolk. Haar werk staat in het kader van maatschappijkritiek en bewustwording. Ze staat samen haar zus Zahra Eljadid op het podium. Zij zorgt voor live illustraties.
Verleg je grenzen
“De vraag is niet hoe we grenzen kunnen overschrijden. Wél hoe we grenzen kunnen wegnemen.” Als persoon met een meerlagige identiteit – vrouw, queer, Marokkaans, jonge moeder – liep Hind al tegen vele muren aan. Zowel in de samenleving, als binnen de Marokkaanse gemeenschap. Om die muren weg te nemen, zijn er bruggenbouwers nodig, verbinding ook, en leiders die geen haat zaaien of angst voeden.
Breek uit je bubbel
Wil je uit je bubbel breken? Hind moedigt aan om mensen van kleur actief en structureel te betrekken. Niet enkel bij een sporadisch project gelinkt aan een specifiek thema.
Tip!
Ophef veroorzaken begint bij jezelf bewust maken.
Tip!
Wees niet bang voor verandering.
