Geen cultuur zonder nachtcultuur

In Geen cultuur zonder nachtcultuur willen Horst Arts & Music uit Vilvoorde (De Onderstroom vzw) en Stelplaats uit Leuven (Grondplan vzw) de kracht van nacht- en jongerencultuur aantonen. Samen werken ze aan een meerjarenproject, waarin ze artistieke disciplines zoals performance, toegepaste kunst, muziek en architectuur verbinden aan het nachtleven. 

Ook diverse doelgroepen en sectoren, zoals jeugd en onderwijs, worden actief betrokken. Geïnspireerd door internationale voorbeelden, zet dit project in op samen leren, creëren en samenwerken. De uitwisseling van kennis, talent en expertise tussen steden en sectoren staat centraal.

Jochem: “Alle partners willen de culturele, artistieke, economische, maar ook educatieve meerwaarde van de nachtcultuur in de verf zetten. Deze subcultuur is immers een erg belangrijke leefwereld en springplank voor talloze talentvolle en startende jongeren.”

Horst Arts & Music en Stelplaats hebben al lange tijd een sterke band. Jochem: “De nacht en de subcultuur die je in clubs en festivals aantreft, maken deel uit van het gezamenlijke dna van onze organisaties. Beide werkingen plaatsen jongeren centraal, brengen hen in contact met inspirerende kunstenaars en experts, en bieden kansen voor zelfontplooiing. Toen we ons bovendien realiseerden dat we dezelfde ambitie hadden om een nieuwe clubwerking op te starten, besloten we onze krachten bovenlokaal te bundelen. Samen sta je veel sterker.”

De titel van het project verwijst naar een uitspraak van de Amsterdamse gemeenteraad uit 2000: Geen cultuur zonder subcultuur. Dit vormde ginds de basis voor een innovatief broedplaatsenbeleid dat ruimte gaf aan culturele bottom-up-initiatieven. “Een inspirerend voorbeeld waar we in Vlaanderen graag een eigen invulling aan geven”, aldus Jochem.

De werkingen van Horst Arts & Music en Stelplaats zijn gelijkend, maar ook verschillend. In zowel Vilvoorde als Leuven groeien bloeiende artistieke clubwerkingen, maar de aanpak is anders. Daardoor leren ze veel van elkaar en kunnen ze expertise uitwisselen. Jochem: In Leuven wordt een stuk participatiever gewerkt en zijn de jongeren zelf aan zet. Zij laten zich inspireren door professionals en kunstenaars. 

In Vilvoorde vertrekt alles dan weer vanuit de kunstenaars, makers, designers en academici, die de jongeren uitnodigen om met hen samen te werken. Die andere aanpak inspireerde ons om trajecten op te zetten waarin we telkens een andere doelgroep centraal plaatsen. Dit vraagt soms om een andere aanpak en competenties, maar biedt ook kansen voor verbreding en verdieping van elke werking.”

De partners vinden elkaar ook in uitdagingen. Jochem: “Door een timingprobleem bij een groot evenement moesten we op zoek gaan naar andere ruimtes. Zo werden we indirect gedwongen om vrijstaande ruimtes uit onze eigen werkingen te gebruiken. Die oplossing lag eigenlijk al de hele tijd voor het grijpen, maar soms worden kansen pas zichtbaar als je obstakels tegenkomt. Of heb je een externe blik nodig die je hierop kan wijzen.”

De Club-nachten in Vilvoorde en Leuven krijgen intussen geweldige reacties. “De unieke combinatie van kunstdisciplines in het nachtleven raakt de bezoekers echt”, merkt Jochem. “We vullen dan ook een belangrijke leemte in het landschap. Door dit project hoop ik op erkenning voor de clubcultuur. Het is opvallend dat er vandaag nog geen enkele nachtplek aanspraak maakt op een projectsubsidie binnen het kunstendecreet, laat staan een werkingssubsidie. We hopen dan ook dat dit project een hefboom kan zijn.”

Het bovenlokale aspect leidt tot nieuwe inzichten en groei. “Dankzij dit project zijn we met Horst geëvolueerd naar een jaarwerking , waardoor we nu het hele jaar door ontwikkelingskansen kunnen bieden aan kunstenaars, jongeren en publiek.” De initiatieven worden inmiddels ook besproken op internationale fora. Buitenlandse bezoekers nemen contact op na een Club-weekend om bij toekomstige edities betrokken te zijn. Jochem: “Het is bijzonder om met initiatieven uit Leuven en Vilvoorde tot in steden als Parijs, Londen en Amsterdam te inspireren. Dat laat zien dat we op de goede weg zijn.”