Opmaak cultuurnota — missie & visie
Missie en visie, mission statement, strategische visie, het zijn termen die vaak wat door elkaar gebruikt worden. Ongeacht de terminologie die je kiest, gaat het om het ontwikkelen van een duidelijke, gedeelde kijk op je organisatie en de ruimere samenleving. Het formuleren ervan is het proces waarbij je als organisatie vaststelt wie je bent, waarom je bestaat en wat je (maatschappelijke) doelstellingen zijn op langere termijn. Het formuleren van een missie & visie is dus ook een belangrijk onderdeel van je cultuurnota.
Wij gebruiken “missie & visie” omdat het ons wel nuttig lijkt om hier als dienstverlenende organisatie een onderscheid in te maken.
De begrippen gekaderd
Het verschil tussen de missie en visie is dat de missie zich richt op ‘vandaag de dag’. Wat doet de organisatie en wat betekent zij dagelijks voor de leefomgeving. De visie daarentegen kan je zien als een ‘toekomstdroom’. Wat moet uiteindelijk het resultaat zijn als de missie behaald is? Kortom, de missie is wat de organisatie in de dagelijkse praktijk doet om uiteindelijk de visie te bereiken. Een visie gaat dan ook om een meerjarige droom. Het is niet vanzelfsprekend dat de visie binnen bijvoorbeeld een jaar behaald wordt. De betekenis van een missie en visie zijn dus beide anders.
Je kan dit het best begrijpen via onderstaande tabel:
| Missie | Visie |
|---|---|
| Hier en nu | Toekomstgericht |
| Tijdloos | Voor een bepaalde tijd |
| Organisatiegericht | Maatschappelijk gericht |
| Waar staan we voor? | Waar gaan we voor? |
| Wie zijn we / wat doen we? | Wat willen we betekenen/bereiken? |
Je missie & visie bepalen de identiteit van je organisatie, het definieert wie je bent en hoe je naar de wereld kijkt, waar je voor staat en waar je voor gaat. Een goed geformuleerde missie & visie geeft ook richting aan je handelen. Het geeft focus aan je werknemers en het werkt inspirerend voor anderen. Het zorgt ervoor dat je niet afwijkt van je pad en blijft werken aan een toekomst die je voor ogen hebt. Omdat je missie in principe tijdloos is zullen we ons in het vervolg van dit artikel voornamelijk richten op het formuleren van een heldere visie.
De plek van je visie in je cultuurnota
Het formuleren van een heldere visie is een cruciaal onderdeel van je cultuurnota. Het geeft aan dat je je omgeving kent en onderzocht hebt, dat je op basis daarvan een duidelijk toekomstbeeld hebt ontwikkeld van waar je naartoe wil en hoe je IGS daaraan wil bijdragen. Het geeft richting aan je acties en zorgt ervoor dat je je focus behoud.
Het is eigenlijk de ruggengraat waar je hele cultuurnota op steunt en die je vaarrichting voor de komende 6 jaar vastlegt.
Eén van de eerste vragen die je moet beantwoorden bij het definiëren van je visie is tot wie je organisatie zich richt. Een analyse van de context waarin je werkt, de actoren die er actief in zijn, de uitdagingen die er zich stellen en de noden die er uit voortkomen is dus noodzakelijk. Het formuleren van een visie is dus onlosmakelijk verbonden met je contextanalyse en stakeholdersbevraging. Of je nu een nieuw IGS opricht of wanneer je een bestaand IGS verderzet, is het aanbevolen om je visie opnieuw te bevragen. Terwijl je missie als organisatie tijdloos is en zeer sterk organisatie gebonden, is je visie afgebakend in tijd (waar willen we over 6 jaar landen) én maatschappelijk gebonden (en dus ook onderhevig aan maatschappelijke veranderingen).
Baseer je voor het formuleren van je visie dus zeker op:
Weet ook dat het ontwikkelen van een visie niet in een vacuüm gebeurt. Je doet dit door in dialoog te gaan, gesprekken aan te knopen binnen en buiten je organisatie en partners te betrekken. Hoe meer je visie geworteld is in de realiteit, hoe makkelijker je een strategie uit kunt ontwikkelen.
Tools om tot een heldere strategische visie te komen
- 3 methodieken van Socius (kernvragen, EROP en de checklist)
- De BHAG-methode
- Het sjabloon van de Vlaamse Overheid
- Gebruik de missie & visie ChatGPT van communitybuilder
Deze tools kunnen je helpen om een heldere (missie &) visie te formuleren. Nadat je de oefening gemaakt hebt kan je je visie aftoetsen aan de onderstaande checklist.
De elementen van een heldere visie
- Gebruik geen vakjargon.
- Durf (groot) te dromen.
- Zorg dat het inspirerend is voor alle stakeholders.
- Visie hoort bondig te zijn (een paragraaf is voldoende)
- Maak het specifiek (voor je regio bijvoorbeeld)
Enkele voorbeelden die je op weg kunnen helpen:
- “Als voortrekker bouwen we aan een creatief en inspirerend Vlaanderen waar iedereen (van jong tot oud) cultuur kan beleven, maken en delen” (Departement CJM)
- “De Abdij als het warme en groene erfgoedcentrum van Bornem. Een toeristische trekpleister waar geschiedenis, cultuur en natuur worden beleefd door Bornemenaars en bij uitbreiding alle geïnteresseerden uit de ruime omgeving” (Abdij van Bornem)
- “Wij geloven in een wereld waarin muziek en creativiteit mensen verbindt en verrijkt” (Unisono)
- “Een participatief kunstenhuis dat vanuit de jazztraditie de verbinding aangaat met de meerstemmige, grootstedelijke context” (Rataplan)
→ Herbekijk het webinar
Hoe ontwikkel je nu verder een strategie op basis van je (missie en) visie?
Een goede strategie laat zien hoe een visie in de praktijk moet gerealiseerd worden.
Er wordt jaren vooruit gekeken, maar ook een strategie zal tussendoor meerdere malen worden geëvalueerd. Hierbij moeten de interne en externe omgeving van je IGS goed worden geanalyseerd. Dit zal helpen om te zorgen voor de juiste afstemming tussen het IGS en de buitenwereld.
Hiervoor kunnen jullie de DESTEP-Analyse gebruiken. Deze analyse onderzoekt politieke, economische, sociale, technische, milieu- en juridische factoren die van invloed zijn op je IGS. Daarnaast kunnen jullie ook gebruikmaken van een SWOT-analyse, waarmee de sterke punten, zwakke punten, kansen en bedreigingen van het IGS kunnen onderzocht worden.
Uiteindelijk zal dit leiden tot een aantal doelstellingen die opgenomen worden in de geformuleerde strategie.
