Krijg hulp bij de opmaak van je cultuurnota

Hoe ziet een beleidsplanningstraject eruit? Wanneer start je best met welke fase? Stel een planningsteam samen, van maximaal 10 leden, en bepaal wie jouw klankbord wordt tijdens de komende periode.

In een schema 'Tool — tijdlijn' geven we je de grote lijnen mee, zonder volledig te willen zijn. Het is ook niet in steen gebeiteld: je kan onderdelen van plaats wisselen of anders aanpakken. Ieder zijn methode. We bieden je wel wat houvast.

Ken je het aanbod van onze collega’s van FARO al? Zij hebben een heel uitgebreide toolbox / beleidsplan. Het is gericht op de erfgoedsector, maar een aantal zaken zijn zeker van toepassing voor het Bovenlokale cultuurdecreet.

Een cultuurnota is niet alleen vorm en structuur, maar wordt vooral bepaald door de inhoud. Neem de tijd om veel inspiratie op te doen: Wat zijn boeiende thema’s? Wat vind jij interessant? Hoe doen ze het elders?

Enkele tips:

• Schrijf je in voor onze nieuwsbrief ‘Van lokaal naar bovenlokaal’ en laat je inspireren.
• Blader door de Landschapstekening van de bovenlokale culturele ruimte (deel 1).
• OP/TIL brengt de regiocoördinatoren en medewerkers van IGS’en cultuur samen in een lerend netwerk, OPTEL. In 2025 verruimen we dat netwerk met de opstartende IGS’en. Dan noemen we dat ook OPTEL XL.
• Ontdek het aanbod van andere (culturele) steunpunten op terecht.cultuuroptil.be.
• Draagvlak creëren voor cultuur? Bekijk ons aanbod.

Even uitzoomen, want een beleidsplanningstraject is ook: naar de toekomst én de wereld rondom jou kijken: welke maatschappelijke trends zijn relevant voor de cultuursector? Hoe krijgen die trends vorm in mijn regio? Open je blik op de wereld.

Het trendrapport bundelt de maatschappelijke evoluties van een wereld die in sneltempo verandert. Hoe vertaalt zich dat naar de cultuursector, het bovenlokale cultuurveld en de werking van een IGS cultuur? Dit is een voorloper van je omgevingsanalyse.

Hoe werkt jouw IGS cultuur? Evalueer jouw huidige werking, als die er is: wat doen jullie goed? Wat loopt succesvol? Wat kan nog beter? Wat willen jullie niet meer? Hoe kreeg de regierol vorm, in de praktijk?

Zet daarnaast ook de context waarin jouw IGS actief is op scherp. Want je werkt niet vanop een eiland. Wel in dialoog met de regio en wat die kenmerkt. Dat zijn hoofdzakelijk externe elementen. 

Hoe ontplooit de wereld zich in jouw regio? Een aanzet vind je al bij het trendrapport. Daaruit voortvloeiend detecteer je nu ook de noden en troeven van jouw regio, zowel cultureel als maatschappelijk. Cijfermateriaal toont de relevantie aan van bepaalde trends en uitdagingen.

Stel je vragen als: Hoe ziet het cultuurveld eruit? Welke culturele spelers zijn er? Welke noden hebben de verenigingen? En welke actoren uit andere sectoren zijn potentieel relevant? 

Een omgevingsanalyse is puzzelwerk. Je brengt verschillende elementen samen tot een coherent geheel. Met de tools leidraad omgevingsanalyse & zelfevaluatie en reflecteren op de regierol leiden we je toe naar alle stukjes. Jij brengt ze samen tot een mooi geheel.

Om aan het echte werk te beginnen, betrek je de stakeholders van het IGS cultuur. Het zijn belangrijke partners in de opmaak van een cultuurnota. Ze zetten mee hun schouders onder de inhoudelijke keuzes.

Wie zijn jouw stakeholders? Hoe en wanneer stel je hen welke vragen? Het is belangrijk om álle verwachtingen goed te kennen en in kaart te hebben. En dat van ál jouw doelgroepen: lokale cultuurwerkers, lokale politiek, Vlaamse overheid, verenigingen, burgers …

Je betrekt hen daarom tijdens het proces, kent hun noden en bent ook duidelijk over die verwachtingen. Zo werk je aan draagvlak.

Duik in de stakeholderanalyse, met een aanpak voor een stakeholdermapping, voorbeeldvragen en methodieken waarmee je zelf aan de slag gaat.

Waarom bestaat jouw IGS cultuur? Wat zijn de gemeenschappelijke dromen? Welke waarden vinden jullie belangrijk? Wat willen jullie samen bereiken? Waar maakt jouw IGS cultuur het verschil? Hoe maak je de regierol voor de regio waar? En, hoe vat je dat allemaal in de juiste woorden?

Stel je deze vragen, als je een onderbouwde visie wil uitwerken.

Combineert jouw IGS cultuur die werking met een erfgoedcel? Of heb je die ambitie? Dan helpt het om een gemeenschappelijke visie en missie te formuleren, zodat je een goede basis hebt om in de praktijk meer dwarsverbanden te leggen.

OP/TIL helpt je graag op weg om zelf aan de slag te gaan en een visie te schrijven. 

→ Herbekijk de infosessie en duik in tips en tools. Natuurlijk is het nadien ook noodzakelijk dat je die toetst bij jouw planningsteam. Ook daarmee helpen we je op weg.

Vanaf nu werken we aan het framework voor de komende beleidsperiode. 

Met de opmaak van een aantal strategische doelstellingen geef je richting aan de werking van het IGS cultuur. Je vertelt wat je als organisatie wil veranderen en welk resultaat je wil bereiken. Dus vooral wat je gaat doen.

Via operationele doelstellingen zeg je hoe je die resultaten wil bereiken. En met concrete acties vertel je meer over de manier waarop je die doelstellingen uitvoert in de praktijk.

Dit alles toets je natuurlijk ook bij je planningsteam en eventueel ook stakeholders.

→ Lees de theorie nog eens na en ga aan de slag met het formuleren van je Strategische en Operationele doelstellingen en acties.

Een belangrijk onderdeel van de cultuurnota is de meerjarenbegroting. Je zakelijk plan moet een spiegel zijn van je inhoudelijk plan en omgekeerd. En ook: doelstellingen zijn pas haalbaar als je er voldoende budget en personeel aan koppelt.

Lees meer over de inzichten uit de workshop over de opmaak van je begroting en je zakelijke opstart.

De laatste, maar best wel intensieve fase: de cultuurnota schrijven. Alle opgemaakte informatie en onderdelen moeten in een logisch en vlot te lezen verhaal gegoten worden.

Vergeet ook niet dat vorm de leesbaarheid van de nota ondersteunt. 

Heb je een klankbord nodig? Dan zijn de consulenten van OP/TIL er voor jou.

De consulenten van OP/TIL lezen de ontwerpcultuurnota’s na en bezorgen jou feedback.

We hanteren deze voorwaarden:

• Klaar goed uit waarvoor je feedback wil.
• Je kunt tot 2 maal toe feedback vragen, op 2 verschillende momenten dus. Je kiest zelf of je inzet op 2 onderdelen van je cultuurnota, of je ons 2 maal hetzelfde stuk bezorgt.
• OP/TIL streeft er naar om je na een week feedback te bezorgen.

Regioconsulenten zijn het aanspreekpunt en klankbord voor de regiocoördinator van het IGS cultuur, of de (groep van) trekker(s) voor het IGS-in-wording. Ze informeren over tools en methodieken die OP/TIL ter beschikking stelt, zijn bereikbaar voor feedback en bekijken met jou welke rol ze kunnen spelen voor het IGS.

OP/TIL schrijft geen cultuurnota’s of onderdelen ervan. De regioconsulenten nemen niet de rol van procesbegeleider op voor acties binnen en met jouw netwerk. 

Wil je uitklaren hoe de ondersteuning concreet vorm krijgt?