Van lege kerk naar
bruisende bibliotheek in De Panne
Tekst / Chloé Wolfs / februari 2025
Het was de terugkerende droom van elke politicus die de voorbije decennia de burgemeestersjerp van De Panne in de wacht wist te slepen: eindelijk een nieuwe bibliotheek bouwen in de kustgemeente. Heel wat jaren kwam er van die droom weinig in huis, op wat vrijblijvende plannen en maquettes na. Tot Nicolas Luyssen, de nieuwe schepen van Cultuur, in 2019 een koffie ging drinken met de bibliothecaris van de bibliotheek De Panne.
Christophe Coffyn: “Vertel eens: wat moet die nieuwe bibliotheek zijn voor jou? Dat vroeg hij me direct. Dat vond ik heel fijn, want mijn visietekst lag al geruime tijd klaar! (lacht) We hadden op dat moment ook net een nieuwe directie, en dat zorgde voor een frisse wind. Een combinatie van factoren, die ervoor gezorgd hebben dat dit project dit keer niet in de schuif is blijven liggen."
De bibliotheek van morgen
Al van bij het begin was duidelijk dat zowel het bestuur als de directie het grootser zagen dan gewoon een traditionele bibliotheek.
Christophe: “We hebben altijd het concept van een open bibliotheek voor ogen gehad."
“Vaak zie je dat bibliotheken beperkte openingsuren hebben. Ook wij, hoor: op dit moment zijn we 23 uur per week open. Dat wil ook zeggen dat we 100 uur gesloten zijn. Nochtans zou er in die uren ook vanalles kunnen gebeuren. In de nieuwe bib is het de bedoeling dat we meer open gaan zijn. Uiteraard blijft de bibliotheekfunctie centraal staan: denk aan leeshoeken, een leestafel, plekken waar je kan studeren of werken…"
"Maar we trekken het ook breder: er komt een ruimte voor culturele evenementen, een knutsel- en puzzelhoek en zelfs een leescafé waar je iets zal kunnen consumeren. Bij het nieuwe concept hoort ook een zelfscan, waarmee we de ontleen- en inlevermogelijkheden gaan automatiseren. Op die manier hebben mijn collega’s meer tijd om met hun expertise de bezoekers te helpen.”
“Soms dreigt esthetiek te clashen met gebruiksgemak, dat zorgt dan voor stevige discussies binnen de projectgroep”
In dialoog met de buurt
De keuze voor de nieuwe bibliotheeklocatie viel uiteindelijk op de Sint-Pieterskerk: een leegstaande kerk in de dorpskern. Een atypische keuze, die heel wat vragen opriep bij buurtbewoners.
Christophe: “Wat gaan jullie met die ruimte doen? Wat gaat er gebeuren in die kerk? Dat waren vragen die echt leefden bij onze inwoners. Die weerstand veranderde toen we gaandeweg meer de weg van de co-creatie zijn ingeslagen."
"Daarvoor werkten we samen met antropologe Ruth Soenen. Zij is diepgaand in gesprek gegaan met heel wat inwoners, vaste bewoners, tweede verblijvers en zelfs toeristen om af te toetsen wat hun verwachtingen waren van de nieuwe bibliotheek.”
Verschillende expertises, één projectgroep
Alle wensen van al die mensen in kaart brengen is één ding, het in een haalbaar plan gieten nog iets anders.
Christophe: “Dat gaat dan zowel over de inrichting van de ruimte als over het bepalen van de functionaliteiten. Als volgende stap hebben we daarom een projectgroep in het leven geroepen: een team waarin verschillende expertisegebieden samenkomen en we de taken onderling kunnen verdelen. Daarin zitten niet alleen Ruth en ik, maar ook onze architecten. Pas op: soms zorgt dat voor discussies, hoor."
"Toen we het hadden over de kinderafdeling, wilde de architect vooral gaan voor een esthetische uitstraling met hoge plafonds. Maar voor ons was het belangrijk om een functionele ruimte te creëren die niet te hoog is, zodat het voor kinderen comfortabel is. Dit soort afwegingen tussen esthetisch ontwerp, functionaliteit, en betaalbaarheid hebben uiteindelijk de richting van het project bepaald.”
“De nieuwe bibliotheek wordt geen statisch gebouw, maar een culturele ontmoetingsplek die de hele gemeenschap omarmt”
Draagvlak zoeken én vinden
Ook de bibliotheekmedewerkers spelen een grote rol in het proces. Zijn ze mee met het nieuwe verhaal van de bib?
Christophe: “Als je alle jaren optelt dat iedereen uit ons team al in de bibliotheek werkt, kom je uit op 107 jaar. Dat is een schat aan kennis en ervaring. We hebben al veel veranderingen doorgemaakt en zijn gewend aan transities in de bibliotheek. Ik zie dat dus wel goed komen.”
Toch kwam dat draagvlak voor de nieuwe bib er niet vanzelf. Niet alleen liep het hele project door corona vertraging op, er waren ook de nodige financiële uitdagingen.
Christophe: “We hadden rekening gehouden met een budget van 2,5 miljoen euro, maar momenteel staat de teller al op 3,8 miljoen. Voor een gemeente als De Panne is dat veel geld. Daardoor kwam het project al een aantal keer negatief in het nieuws. Dat is niet fijn, natuurlijk. Maar weet je hoe we er toch in geslaagd zijn om het vertrouwen van de gemeenschap hoog te houden? Door transparant te communiceren. Uitleggen hoe het hele proces loopt, waarom we de keuzes hebben gemaakt die zijn gemaakt, wat de voordelen op lange termijn zijn… Allemaal essentieel om de twijfels weg te nemen.”
“Als alles volgens plan verloopt, verhuizen we begin 2026 naar de Kerkstraat. Als dat nieuwe gebouw straks opengaat, zal het niet alleen een bibliotheek zijn, maar een culturele ontmoetingsplek die de hele gemeenschap omarmt. Een plek waar inwoners zich welkom voelen, of ze nu komen om te studeren, te werken, een boek te lenen of gewoon om een kop koffie te drinken in een gezellige omgeving.”
