De Erasmus Hogeschool en Lasso voerden in 2016-2017 onderzoek naar de cultuurbeleving van jongeren uit de Brusselse Kanaalzone. Uit de bevraging van cultuur-, jeugdwerkers en leerkrachten komen verschillende tips naar boven voor wie cultureel aan de slag wil met jongeren.

De tips

Geef ruimte aan creatieve jongeren

Investeer in laagdrempelige talentontwikkelingstrajecten voor jongeren die geen aansluiting vinden bij het huidige (opleidings)aanbod. Geef jongeren ook een podium om hun talenten te tonen.

Werk participatief

Geef jongeren de kans tot inspraak en participatie en laat hen bijvoorbeeld mee een aanbod ontwikkelen. Door participatief te werken, speel je beter in op de beleving en interesses van jongeren en verhoog je hun motivatie.

Luister

Geef jongeren de mogelijkheid om hun mening te uiten en neem die mening serieus. Jongeren drukken zich graag uit over maatschappelijke thema’s die hen aanbelangen. Geef via cultuur hun boodschap op een creatieve manier een plaats.

Neem de tijd

Laat voldoende ruimte om jongeren te leren kennen en een vertrouwen op te bouwen. Hanteer een open begeleidershouding, geef hen vertrouwen en moedig hen aan. Creëer een positief klimaat waarin jongeren zichzelf kunnen zijn en een positieve groepssfeer waarbij ze zich goed voelen.

Diversifieer en werk met jongeren

Zet in op een grotere diversiteit in aanbod, programmatie en personeel. Probeer jongeren een plaats te geven binnen de werking en schakel ze in als rolmodel.

Wissel uit

Zet in op ontmoeting en uitwisseling. Creëer interactieve en veilige omgevingen voor jongeren.

Kijk over het muurtje

Ga de dialoog aan, leer de leefwereld van jongeren kennen en geef aandacht aan hun culturele interesses en praktijken. Probeer creatieve jongeren ook met hun praktijken een plaats te geven. Wacht niet tot jongeren naar de organisatie komen, betreed zelf hun leefwereld en trek de wijk in.

Betrek samenwerkingspartners

Tracht meer en beter samen te werken met andere sectoren. Neem de tijd elkaar te leren kennen, ga de dialoog aan en toets op voorhand doelstellingen af. Dit leidt tot een efficiëntere samenwerking waar plaats is voor de eigenheid van elke werking en waarbij je beter kan ingespelen op de behoeften van de jongeren.

Communiceer

Facebook, Snapchat, en andere digitale media zijn erg populair bij jongeren. Toch is het ook belangrijk om te investeren in directe mondelinge communicatie. Hou je communicatie laagdrempelig en informeel.

Bron: deze tips staan ook op de website van Lasso.

Meer weten? Lees het volledige onderzoeksrapport.

Wanneer slaagt of faalt jouw project met jongeren?

LKCA, het Landelijk kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunsten, deed een literatuuronderzoek en onderzocht een aantal praktijken.

Kunst en cultuur dragen bij aan:

• Een positiever zelfbeeld;
• meer sociale vaardigheden;
• het nemen van eigen verantwoordelijkheid;
• doorzettingsvermogen;
• concentratievermogen;
• en een sterker sociaal netwerk.

Dit is waarom culturele activiteiten werken:

• De mogelijkheden van de jongeren staan centraal en niet de problemen;
• er is veel ruimte voor eigen inbreng, jongeren krijgen de regie;
• er is ruimte voor zelfexpressie en exploratie: uitproberen en ontdekken, falen mag;
• de jongeren voelen zich thuis, onderdeel van een geheel;
• nadenken over jezelf – zelfreflectie – wordt gestimuleerd;
• jongeren doen positieve ervaringen op.

Daarnaast zijn de sociaal-culturele professionals die met jongeren werken mensen die werken vanuit een sterke persoonlijke drive en met grote flexibiliteit. Ze durven bestaande kaders los te laten.

Door kunst en cultuur in te zetten, komen de draaglast en draagkracht van jongeren meer in balans. De problemen in het leven van de jongere zijn niet opeens opgelost, maar de jongere voelt wel meer dat hij/zij het leven weer in eigen hand kan nemen. Er ontstaat weer perspectief.

Kortom: talentgericht jongerenwerk versterkt de beschermende factoren in het leven van een jongere.

Zo maak je je project met jongeren tot een succes:

• Geef jongeren de regie;
• stimuleer experiment;
• bied veiligheid zodat jongeren zich thuis voelen;
• zorg voor betrokken coaching.

Daarnaast is het belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van jongeren. Hoe beleven zij kunst? De huidige generatie heeft een sterke Do-It-Yourself-mentaliteit. Zij vinden hun eigen muziekles op internet, maken filmpjes, leren breakdance moves van elkaar, maken hun eigen kleding, schrijven een gedicht en dragen dat ritmisch voor, spelen in een band. Hiphop – met muziek, rap, graffiti, dj-ing, dans – is het meest populair.

Veel jongeren leren via tutorials op internet, maar ook social media nemen een groot deel van hun vrije tijd in beslag: 95% van de jongeren zit dagelijks op internet, 94% van de jongeren gebruikt social media. Het meest houden jongeren zich bezig met muziek (29%), dan met beeldende activiteiten (24%), fotografie en film (20%), dans (16%), creatief schrijven (12%) en theater (10%). Jongeren organiseren zich vaker informeel, in tijdelijke projecten en houden van ‘festivalachtige settings’.

Creëer de juiste randvoorwaarden:

• Financier als gemeente of fonds ruimte om te experimenteren;
• Haal bij jongeren zelf op wat er leeft;
• Stem als cultuursector en sociale sector doelen op elkaar af en leer van elkaar;
• Zoek bondgenoten, ook bij werkgevers (bied jongeren perspectief!).

Bron: dit zijn de conclusies uit een onderzoek van het LKCA.