OP/TIL vroeg aan de Sociale InnovatieFabriek om een workshop op te zetten voor spelers uit de cultuursector, rond het impactgedreven businessmodel. Gwennan van OP/TIL volgde mee op 1 juni 2021. Een reflectie nadien.

Als je een workshop aankondigt met ‘Verander de wereld’, dan trek je alvast mijn aandacht. Dat raakt me wel, de wereld veranderen. Het was ook de openingsvraag van Caroline Godts van de Sociale InnovatieFabriek. Waar lig jij van wakker ‘s nachts? Euh ja, vooral van de kinderen, want die zijn ook echt nog heel vaak wakker ‘s nachts … Maar als ik doordenk, ben ik toch best een piekeraar.

Wat me raakt

Bijvoorbeeld: de heropstart van de cultuursector, hoe gaat dat gebeuren, zo post-corona? En mogen we wel al spreken van ‘post’? Evengoed raken grote wereldproblemen mij. Zoals het klimaat. Waar gaat het naartoe met onze aarde en wat betekent dat voor mijn kinderen? Of armoede. Hoe zit dat met die lege brooddozen in de klas? Of hoe we omgaan met diversiteit. Toch fantastisch dat we tradities in vraag kunnen stellen. Of polarisering. Hoe ga je opnieuw het gesprek aan in plaats van om ter luidst te roepen? Die dingen raken me niet alleen ‘s nachts.

Al die vragen. Het is daar dat sociaal en impactgedreven ondernemen start. Sociale ondernemers willen niet alleen winst maken. Ze willen dat elke euro die ze verdienen ook impact genereert. Ze zoeken naar een nieuw evenwicht. Eén waar de wereld – als het ware – beter van wordt.

“Al die vragen. Het is daar dat sociaal en impactgedreven ondernemen start.”

Bewijs voor impact

Voor de deelnemers aan de workshop was dat een belangrijk inzicht. Bovendien stelt zich de vraag: hoe kunnen wij zelf, in onze eigen praktijk, impact genereren? Of, beter nog: hoe kunnen wij ‘bewijzen’ dat we die impact genereren? We werken in de cultuursector omdat het onze overtuiging is dat we zo bijdragen aan een betere wereld. Maar impact laat zich moeilijk valoriseren. Er bestaat nog eerder een cultuur van het meten van effecten, dan van impact, ook door de overheid.

Cultuurspelers begeven zich vaak in het midden van de vijfhoek van maatschappelijke spelers: kerninstellingen, burgers, bedrijven, overheden, non-profit. Ze stellen zich uitermate flexibel op, maar moeten ook steeds vechten om te bewijzen dat ze wel degelijk voor impact zorgen. De huidige pandemie zet die zaken ook nog eens op scherp.

Op het kruispunt van de cultuursector en de ondernemerswereld

Op het kruispunt van de cultuursector en de ondernemerwereld wordt het interessant. Het is die frictie, waar ook OP/TIL naar op zoek is. Wij, culturele spelers kunnen nog groeien in het helderder formuleren van impactdoelstellingen, in het creëren van een taal die ons ‘begrijpbaar’ maakt. Daar kan het Impact Driven Businessmodel (IDBM) bij helpen. Bijvoorbeeld door goed het ‘waarom’ van je organisatie te definiëren. Het IDBM deelt dat op in 5 stappen, om zo vanuit verschillende hoeken en de volledige complexiteit van je organisatie het ‘waarom’ op te bouwen. 

Daarnaast zijn een aantal elementen in de dagdagelijkse praktijk van een cultuurwerker inherent aanwezig. Zoals creativiteit en innovatie, de zoektocht naar de juiste partners, het aangaan van een duurzame samenwerking en het creëren van echte verbinding.

De vraag is dan ook wanneer ben je een sociale ondernemer? Is dat label niet sowieso van toepassing op een cultuurwerker? Zoals we aanvoelden bij het opzetten van het programma ‘cultuur & ondernemen’ is de brug slaan naar dat ‘andere beleidsdomein’ misschien dus wel makkelijker dan je denkt. Alleen is er een beetje durf voor nodig. Maar, ook dat is een impliciete kwaliteit van cultuurwerkers, toch?!

“Is dat label niet sowieso van toepassing op een cultuurwerker? Zoals we aanvoelden bij het opzetten van het programma ‘cultuur & ondernemen’ is de brug slaan naar dat ‘andere beleidsdomein’ misschien dus wel makkelijker dan je denkt.”