Graven tussen de gaten van het geheugen
Welke culturele projecten verleggen grenzen? En hoe doen ze dat? Verken een nieuwe culturele ruimte aan de hand van een kort portret. Mét optillende tips voor jouw praktijk.
Margot Logier, projectmedewerker Erfgoedcel Brugge en TERF vertelt en geeft tips
Tekst / Bart Dhooge
Wat?
Met het project ‘Dieper graven in het geheugen’ bundelen Erfgoedcel Brugge en Erfgoedcel TERF hun jarenlange expertise rond herinneringen en ouderenzorg.
Met de steun van de Vlaamse overheid startten ze in 2020 dit traject rond herinneringen en erfgoed. Met zes West-Vlaamse woonzorgcentra gaan ze via drie proeftuinen op zoek naar mogelijkheden om het uitleenaanbod van de erfgoedcellen te verdiepen en verrijken. De eerste proeftuin ontwikkelt extra activiteiten bij het bestaande materiaal, terwijl de tweede focust op de een-op-eendialoog met de oudere. De derde proeftuin is er in september 2022, samen met een intergenerationeel schoolpakket.
Cijfers
‘Dieper graven in het geheugen’ werd opgestart in 2020 en na een noodgedwongen coronapauze hervat in mei. Eind oktober 2022 loopt het project dan ten einde.
6 woonzorgcentra:
- 3 in Brugge
- 1 in Roeselare
- 1 in Staden
- 1 in Ingelmunster
6 klasgroepen:
Voor proeftuin 3 stapten 4 basisscholen mee in het verhaal.
Tip!
Als je zelf een herinneringspakket wil creëren, verplaats je je best altijd in de leefwereld van ouderen. Heel wat herinneringen vervagen, maar over hun kindertijd kunnen ouderen vaak honderduit praten. Door weer volwaardig deel te nemen aan een gesprek, krikken ze hun gevoel van eigenwaarde op.
Idee
Door het succes van de herinneringskoffers, gevuld met items die doen dromen, groeide bij de erfgoedcellen de goesting om meer te doen.
Vandaag kan je bij de erfgoedcellen de vertelkoffers ontlenen. Elk van deze koffers zit tjokvol souvenirs, telkens rond een onderwerp waar de ouderen bij thuiskomen: zorg, werk, vrouw, vrije tijd, school en religie. Je vindt er zelfs twee sporttassen gecureerd door Brugse voetbalclubs.
Margot Logier: “Toen bleek dat het uitleenaanbod vooral vrouwen aansprak, werd met de koffer vol sport iedereen betrokken.”
De uitleenhoekjes zijn dikwijls niet meer dan een aangeklede wand, wat bekende voorwerpen en een streepje muziek à la mode, verspreid in de woonzorgcentra. Meer is er dikwijls niet nodig om herinneringen op te roepen aan de keuken, slaapkamer, badkamer of de woonkamer van toen.
De vijf compacte mijmerdozen bevorderen met objecten, geuren en smaken, het contact met de oudere rond thema’s zoals verliefd, verloofd, getrouwd; de tuin, aan zee, de koers en de kermis.
Proeftuin 3 wil leerlingen uit de derde graad lager onderwijs in gesprek laten gaan met de bewoners uit het woonzorgcentrum. Leuk is dat de focus hier ligt op ontmoeten en verhalen vertellen.
Partners
Als projectmedewerker vormt Margot Logier de brug tussen de erfgoed- en zorgsector. Samen met collega’s en experts van onder meer FARO, Huis van Alijn, VIVES en Expertisecentrum Dementie Vlaanderen zetelt ze in kennisgroep waar iedereen vanuit eigen hoek expertise deelt om het project volwaardig te kunnen ondersteunen.
Verrassend
Scholen zijn bij het begin van het schooljaar niet makkelijk te overtuigen om mee te stappen in een nieuw project, zelfs als de workload niet bij hen ligt. De woonzorgcentra gaan dan weer wél makkelijker overstag, zij zien dan ook meteen de meerwaarde van intergenerationeel contact en de grootse resultaten van kleine herinneringen.
Grensverleggend
Naast de grensverleggende samenwerking tussen de erfgoedcellen, brengt dit project ook scholen en woonzorgcentra samen. Zo verdwijnt niet enkel de geografische grens, maar ook die tussen erfgoed, onderwijs en zorg. Écht grensverleggend is wel het herinneringsaanbod voor de 1-op-1-relatie tussen de oudere en de mantelzorger, de ergotherapeut, een familielid …
Erfgoedcel Brugge en TERF
Erfgoedcel Brugge is er voor iedereen die wil samenwerken rond Brugs cultureel erfgoed. Daarbij horen zowel roerend als immaterieel erfgoed.
Erfgoedcel TERF faciliteert en coördineert het gemeenschappelijk erfgoedbeleid van acht gemeenten in de regio rond Roeselare: Hooglede, Ingelmunster, Izegem, Lichtervelde, Moorslede, Roeselare, Staden en Wingene.
