‘Schot in de roos’ toont cultuur van handboogsport
Welke culturele projecten verleggen grenzen? En hoe doen ze dat? Verken een nieuwe culturele ruimte aan de hand van een kort portret. Mét optillende tips voor jouw praktijk.
Paul Warlop van de Torhoutse Koninklijke Handbooggilde vertelt en geeft tips.
Tekst / Veerle Weeck
“Wil je mensen warm maken voor het verleden, dan moeten je linken leggen met het heden.”
Hoe Paul Warlop, Hoofdman van de Torhoutse Koninklijke Handbooggilde, die woorden in de praktijk omzet? Door de handboogsport te verbinden met andere disciplines en sectoren. ‘Een schot in de roos’ is daar het perfecte voorbeeld van.
Wat is het project?
Het kasteel Ravenhof in Torhout was van 24 april tot 11 september 2022 de uitvalsbasis voor ‘Een schot in de roos’, een prestigieuze tentoonstelling met als opzet: de ruime regio meenemen in de wondere wereld van de boogsport. Dat die niet zo gekend is, bleek al gauw. Want zelfs mensen uit Torhout wisten niet altijd wat een handbooggilde exact is en doet.
“Drinken en op een staande wip schieten. Dat is het clichébeeld dat mensen hebben. Iets wat we graag wilden doorprikken”, aldus Paul.
“Een gilde staat immers ook voor warm broederschap. Uit alles wat we doen, spreekt een grote zorg voor elkaar. Is iemand gildebroeder (lid), maar kan die om welke reden dan ook niet meer komen schieten? Dan blijven we die toch vieren. Bij ons telt iedereen altijd mee. Waar vroeger vooral notabelen deel uitmaakten van de gilde, zijn vandaag alle tranches van de maatschappij vertegenwoordigd. Bovendien telt onze vereniging een mooie waaier aan leeftijden. De jongste gildebroeder is 25 jaar, de oudste 85. Die variatie hebben we echt graag.”
Tips voor een goede samenwerking
- Investeer in een goed netwerk. Wie veel mensen kent, vindt makkelijker partners.
- Voorzie ruimte voor een eigen inbreng van de partners. Leg niets eenzijdig op.
- Een samenwerking is geven én nemen. Toon jouw appreciatie voor het geleverde werk. Schat iedereen naar waarde.
- Zoek partners die aanvullend werken op wat jij doet of kan.
Waar komt het idee vandaan?
Het idee om de boogsport in al zijn facetten te eren, ontstond in het hoofd van Paul.
“In Noord-Frankrijk heb je musea die de sport in zijn waarde zetten, maar bij ons bestaan die naar mijn weten niet. Daarom wilden we een expo organiseren, met het accent op de historiek en de tradities van de boogsport, om zo meteen ook onze vereniging voor te stellen. Dankzij projectsubsidies konden we ons verhaal meer opentrekken en uitdiepen.”
De expo toonde archiefdocumenten en voorwerpen uit de geschiedenis van de sport. Een QR-code en audiotour werden aan de tentoonstelling gekoppeld. Maar ‘Een schot in de roos’ omvatte nog veel meer.
Paul: “Wil je een verhaal boeiend maken, dan moet je het ook koppelen aan de huidige tijd. Vandaar het idee om een internationale cartoonwedstrijd, VR-toer, gedichten, boogschietinitiaties, harpconcerten, keramiek in het schuttersthema en een tekenwedstrijd voor kinderen aan de tentoonstelling te koppelen.”
Netwerk en samenwerking
Om tot dat geheel te komen, ging de handbooggilde een samenwerking aan met uiteenlopende partners: een school, de muziekacademie, het museum voor Torhouts Aardewerk, een cartoonist, stadsdichter … De stap naar deze instanties en personen konden ze vrij eenvoudig zetten dankzij het uitgebreide netwerk waarover ze beschikken.
Paul: “Iedereen binnen onze eed (het bestuur) is ook buiten de gilde actief. Daardoor kennen we veel mensen en weten we goed wie we moeten aanspreken. Een ruim netwerk is belangrijk om inhoud te kunnen geven aan een project.”
Elkaar kennen is één. Een samenwerking doen slagen is twee.
“Als je rekening houdt met de eigen inbreng van een partner verschijnt die nog gemotiveerder aan de start”, zag Paul. “Cartoonist Luc Descheemaeker (O‘Sekoer) koos er bijvoorbeeld niet voor om zelf cartoons over de boogsport te maken – zoals wij hem voorstelden – maar kwam met het idee van een internationale cartoonwedstrijd aanzetten.
Met tachtig gerenommeerde deelnemers uit alle hoeken van de wereld werd dit echt een succes. De 24 cartoons die onze jury selecteerde, toonden we op grote panelen in de tuin van het kasteel. Een catalogus met alle werken erin werd aangemaakt, 12 cartoons zetten we om in postkaarten. En de panelen zelf zijn intussen tweemaal uitgeleend voor andere evenementen in Vlaanderen.”
Partners in hun waarde erkennen. Oog hebben voor het werk dat ze leveren. Dat vindt Paul belangrijk. “De eerste pralines met ons wapenschild erop gaven we bijvoorbeeld aan de technische ploeg van de gemeente. Of voor de leerlingen van het VTI, die een VR-tour opzetten, organiseerden we een rondleiding en boogschietinitiatie. Samenwerken is een verhaal in twee richtingen. Je moet niet alleen nemen, maar ook geven.”
Grensverleggend
Dankzij het project legde de handbooggilde nieuwe connecties. Zo werkte ze voor het eerst samen met een middelbare school.
Paul: “Leerlingen van het VTI in Torhout ontwikkelden onder meer een virtualrealityspel waarbij bezoekers met een VR-bril en virtuele boog op verschillende doelwitten konden mikken. Het is fijn dat ze op deze manier praktijkervaring konden opdoen”, vindt Paul.
Enkele leerlingen van de academie speelden een harpconcert tijdens de expo.
“Ik hou ervan om kleine culturele injecties toe te voegen aan wat we doen. Een kleinschalig concert inplannen met de academie, een gedicht over de schutterij laten maken door stadsdichter Joris Denoo … Mensen zijn vandaag zeker nog gevoelig voor cultuur, maar je moet niet wachten tot ze die gaan opzoeken. Je moet die zelf aanreiken, ervoor zorgen dat ze er spontaan mee in contact komen. Die verbreding richting cultuur is iets wat we blijvend willen behouden”, aldus Paul.
Drempels
Of Paul ook drempels heeft ervaren tijdens dit project? Paul: “Toch wel. We bereikten nu 1.000 mensen, maar dat mochten er gerust meer zijn. Een gerichtere communicatie via sociale media had daarbij kunnen helpen, maar we beschikten niet over de expertise en schatten het belang van digitale communicatie niet hoog genoeg in. Dat is iets wat we nu anders zouden aanpakken.”
Ook de verantwoording van het subsidiedossier verliep niet zoals gepland. Paul: “Doordat onze eindafrekening niet genoeg in detail ging, werd de resterende 10% van het projectsubsidiebedrag niet toegekend. Ik vond het jammer dat we hierover niet in gesprek konden gaan. Daarom de tip: check ‘vooraf’ goed de richtlijnen en laat je permanent bijstaan door iemand met ervaring in het schrijven of afronden van subsidiedossiers. Zo kom je niet voor verrassingen te staan.”
Ook het feit dat de grote musea geen kunstwerken over de schutterij wilden ontlenen, vond Paul jammer. “Maar onze locatie voldeed niet aan de veiligheids- en acclimatisatievoorschriften om kunst tentoon te stellen. Die accommodatie is trouwens een heikel punt over de hele lijn. Ook als vereniging beschikken we niet over een degelijk lokaal. Maar de gesprekken met de stad zijn intussen wel opgestart. Dankzij het project hebben we de erfgoed- en culturele waarde van onze schuttersgilde duidelijk kunnen maken.”
De affiche van ‘Schot in de roos’
