Startende culturele ondernemer? 7 tips
Wat moet je als (startende) kunstenaar of creatieveling weten over ondernemen? En worden de cultuursector en de ondernemerswereld effectief beter van een kruisbestuiving? Nadine De Weirdt (VLAIO) en Simon Gryspeert (Flanders DC) delen hun inzichten.
Tekst / Alexander Verbist
“Een creatieve of culturele onderneming blijft een onderneming”
Ook als kunstenaar of creatieveling ben je een ondernemer. En bij dat ondernemen komt heel wat kijken: van prijszetting en afspraken over intellectuele eigendomsrechten tot jezelf succesvol verkopen.
Hoe begin je daaraan als starter? En hoe maak je van je passie je werk?
Niemand beter om daarover te vertellen dan Nadine De Weirdt en Simon Gryspeert:
Nadine werkt als projectadviseur ondernemerschap bij VLAIO (Agentschap Innoveren & Ondernemen), een organisatie die ondernemerschap en innovatie stimuleert en ondersteunt.
Simon werkt als adviseur en projectmanager bij Flanders DC, een organisatie die steun krijgt van VLAIO. Zij ondersteunen specifiek ondernemers uit de creatieve sector en promoten hun werk in binnen- en buitenland.
De twee organisaties werken geregeld samen. Eén zo’n recent project was de startersgids: een wegwijzer vol oefeningen, tips, templates, tools en contacten voor startende ondernemers.
Startersgids: wegwijzer voor startende ondernemers
Nadine: “Hoe die samenwerking begon? Op een bepaald moment kreeg ik de opdracht om een tool of gadget te creëren, om startende ondernemers beter bekend te maken met ons aanbod. Maar ik wilde iets bruikbaars. Niet gewoon een hippe stylo.”
“Ik ging op zoek naar mensen met ervaring in het ontwikkelen van templates en tools. Ik wist dat Flanders DC een groot aanbod had en kwam uiteindelijk uit op Simon. Hij was meteen enthousiast over mijn ideeën rond de aanpak en het format.”
“De finale toolkit bestaat nu als digitaal platform en als fysiek boekje. Dat laatste vraag je trouwens gratis aan op onze website, als je een profiel hebt.”
Meer inspiratie over
de link tussen cultuur en ondernemen?
Lees de optillende ingrediënten, of de oogst van OP/HEF op 7 oktober 2021.
Lees de oogst
De wijken van de startersgids
De startersgids is opgedeeld in verschillende wijken, met per wijk een focus op een aspect van ondernemen:
- Ideeënplein
- Businesskwartier
- Partnershipcafé
- Woonwijk
- Marketing boulevard
- Administratief centrum
- Financieel district
Kunstenaars zijn ook ondernemers
Simon: “De tips en tools die we bij Flanders DC meegeven, zijn meestal bruikbaar voor alle ondernemers. Want een creatieve of culturele onderneming blijft een onderneming.”
“Wat wél verschilt, is dat wij meer aandacht besteden aan zaken die bij uitstek belangrijk zijn in de culturele en creatieve sector, zoals intellectuele eigendom en crowdfunding.”
1. Breng de basis in orde
Nadine: “Als ik startende culturele ondernemers één tip zou moeten geven, dan is die: stel een ondernemingsplan op. Zo’n plan is noodzakelijk, iedereen moet daardoor.”
Simon: “Dat vind ik ook. Culturele ondernemers vertrekken vaak van een creatieve vaardigheid. Ze zingen, maken muziek of ontwerpen kleren en willen daarvan hun werk maken. Maar ze hebben niet altijd stilgestaan bij de businesskant van het verhaal.”
“Daarom is het onderdeel ‘Businesskwartier’ van de startersgids zo cruciaal. Dat helpt je nadenken over de basisingrediënten van een onderneming. Wie is je doelgroep, bijvoorbeeld? En hoe onderscheidt je aanbod zich van de rest? Als je daarbij stilstaat, heb je niet één, maar vijf streepjes voor op de rest.”
2. Volg een begeleidingstraject
Nadine: “Vanuit VLAIO zijn er heel wat begeleidingstrajecten. Daarover vind je meer informatie op onze advies- en coachingsdatabank. Er is individuele en collectieve begeleiding, maar er zijn ook gewone infosessies.”
Heb je creatief talent
én sta je stil
bij de businesskant van je zaak? Dan heb je niet één, maar vijf streepjes voor op de rest.
3. Vertrouw op je netwerk
Nadine: “Bedenk: wie in mijn omgeving kan me vooruithelpen met mijn project? Dat moeten geen professionele contacten zijn – je kan ook terecht bij vrienden en familie. Zelfs al is het maar om een eerlijk klankbord te hebben. Iemand met wie je kan pingpongen, zonder commerciële bijbedoelingen.”
Simon: “Je netwerk is cruciaal. Voor alles: van klanten vinden en je werk bekendmaken tot aan cocreatie doen.”
4. Leer van andere ondernemers
Nadine: “Praat over je ervaringen met andere ondernemers. Vaak deel je dezelfde uitdagingen, zelfs als je niet in dezelfde sector zit. Luister naar elkaar, zie hoe anderen het aanpakken en doe zo inspiratie op voor jezelf.”
Simon: “Van elkaar leren werkt inderdaad enorm goed. Zo kan een kunstenaar van een ‘klassieke’ ondernemer leren dat ‘verkopen’ geen vies woord hoeft te zijn. Als je je werk wil maken op een duurzame manier, moet je er professioneel mee omgaan.”
5. De meerwaarde van kruisbestuiving
Simon: “Ik ben een grote fan van samenwerkingen tussen culturele en niet-culturele ondernemers. Want zo ontstaan vaak nieuwe ideeën en toepassingen. Net omdat iemand met een andere blik naar je werk kijkt.”
“Een concreet voorbeeld is Piet Goddaer (ook wel: Ozark Henry). Voor het Belgian National Orchestra moest hij het avondprogramma samenstellen. Alleen vond hij dat er niet de juiste techniek bestond om de driedimensionale klank van het orkest te capteren.”
“Zijn oplossing? Samenwerken met enkele technische partners om een nieuw product te ontwikkelen: immersive sound. Da’s een cool voorbeeld van wat zo’n kruisbestuiving concreet kan opleveren.”
Nadine: “Weet welke competenties je in huis hebt en welke niet – dat geldt voor alle ondernemers. En haal in huis wat je nog mist. Besef dat je iemands meerwaarde niet altijd meteen kan vertalen in centen. Reken op waardecreatie op de lange termijn.”
6. Bij een samenwerking: maak goede afspraken
Simon: “Als een kunstenaar wil samenwerken met een bedrijf, verwijzen we vaak naar Creative Fair Play. Dat is een manifest met best practices. Waar het op neerkomt? Dat je goede afspraken maakt en correct samenwerkt.”
“Zorg dat je bijvoorbeeld goed geregeld hebt wie de eigenaar is van het idee. Spreek een passende vergoeding af. En kom altijd je afspraken na.”
Nadine: “Ook belangrijk: stel de juiste vragen voordat je begint. Met wie wil je samenwerken en waarom? Is het wel een win-winsituatie? En hoe ga je de samenwerking organiseren?”
7. Kijk voorbij de clichés
Simon: “Van de creatieve sector wordt vaak gedacht dat het allemaal mensen zijn die met hun kop in de wolken leven en dus niet ondernemend zijn. Dat cliché mag best ontkracht worden.”
“Neem bijvoorbeeld een modestudent die een afstudeercollectie moet maken. Vaak gaat het om investeringen van duizenden euro’s. Je bent dan 22 jaar en staat misschien al in de min aan het begin van je carrière. Zulke risico’s nemen, da’s puur ondernemerschap.”
“Of kijk naar kunstencentrum Vooruit. Zij hebben een knap webplatform om hun boekingen te organiseren, waarvoor ze zelf de software hebben ontwikkeld. Ondertussen is dat een spin-off – ‘Yesplan’ – en wordt die software gebruikt in culturele centra over heel Europa.”
“Er zit echt wel ondernemerschap in de culturele en creatieve sector. Maar je moet dan wel voorbij de clichés durven kijken.”
Contact & meer informatie
Van de creatieve sector wordt vaak gedacht dat het allemaal mensen zijn die met hun kop in de wolken leven. Een groot cliché.
