DVV Midwest — “Wij zorgen er mee voor dat mensen verbonden en betrokken blijven”
Tekst / Veerle Weeck / februari 2024
De gewezen projectvereniging BIE maakt sinds 2020 deel uit van DVV Midwest. Onder de vleugels van deze dienstverlenende vereniging kreeg de bovenlokale cultuurwerking intussen een plaats binnen het domein vrije tijd. Erfgoed en archief vormen samen een aparte pijler.
“Lokale besturen evolueren vandaag meer en meer naar vrijetijdsdiensten. Het was dus een bewuste keuze om cultuur, jeugd en sport te verenigen. Zo kunnen we ook makkelijker over elkaars muurtje kijken”, aldus Ann Bouckaert, coördinator vrije tijd bij DVV Midwest.
Situering binnen de DVV-structuur
De referentieregio Midwest ligt in het midden van de provincie West-Vlaanderen. Sinds 2004 zorgt het Midwestoverleg, waarin de burgemeesters uit de zestien Midwestbesturen vertegenwoordigd zijn, voor intergemeentelijke samenwerking in de regio. De groeiende vraag naar het bundelen van de krachten leidde eind 2017 tot de oprichting van DVV Midwest. Zij focussen zich vandaag op verschillende beleidsdomeinen zoals welzijn, vrije tijd, economie, ruimte, mobiliteit …
Waar binnen DVV Midwest over het algemeen zestien lokale besturen intergemeentelijk en regionaal samenwerken, zijn dat er voor cultuur en erfgoed acht: Hooglede, Ingelmunster, Izegem, Lichtervelde, Moorslede, Roeselare, Staden en Wingene. Deze gemeenten verenigden zich voor de inkanteling reeds rond die thema’s. De overige acht gemeenten zouden tijdens de nieuwe beleidsperiode kunnen instappen. Door ook een dienstverlening voor de ‘brede regio’ te voorzien, kunnen zij reeds kennismaken met de samenwerking rond cultuur en erfgoed.
Zo organiseert Ann samen met het team vrije tijd – naast een aparte overlegstructuur en intensieve samenwerking voor de oorspronkelijke acht – intervisiegroepen met de zestien gemeenten samen.
Ann: “We willen hen alvast laten proeven van de werking van een IGS cultuur. Bieden we vormingen aan voor de acht, dan kunnen de andere gemeenten daar ook aan deelnemen, mits ze een bijdrage betalen. Of hebben zij een vraag over een deelaspect van de culturele werking, dan geven we ze in de kantlijn ook informatie over de andere initiatieven mee. Zo kunnen ze zien waar een IGS cultuur mee bezig is. Het feit dat deze gemeenten al op andere domeinen intergemeentelijk samenwerken, helpt hen natuurlijk ook om de meerwaarde daarvan te zien.”
Samenwerken volgens het nieuwe decreet
Het nieuwe decreet Bovenlokale Cultuurwerking voorziet ook enkele bijkomende stimulansen voor gemeenten om toe te treden.
Ann: “Wil je aanspraak maken op een kleinschalige projectsubsidie, dan moet de gemeente van waaruit je het project indient vanaf 2027 lid zijn van een IGS cultuur. Daarnaast kan een bovenlokaal netwerk vrijetijdsparticipatie ook onder de bevoegdheid van de IGS cultuur vallen. Daarin zien we zeker opportuniteiten. Vandaag moet elke gemeente alles apart doen voor haar lokaal netwerk vrijetijdsparticipatie: een afsprakennota maken, een netwerk opbouwen, acties ondernemen. Als we die taken bovenlokaal clusteren, kunnen we hen hierin voor een stuk ontlasten. We kunnen de administratieve inspanningen en kosten drukken, waardoor er meer ruimte ontstaat voor lokale acties rond vrijetijdsparticipatie”, meent Ann.
Meerwaarde van samenwerken op grote schaal
In het breder geheel van DVV Midwest ingebed zitten, biedt volgens Ann vooral voordelen.
Ann: “Onze centraal ondersteunende dienst volgt het personeelsbeleid, de boekhouding … op. Hierdoor kunnen wij ons volledig focussen op het inhoudelijke werk voor cultuur. We beschikken bovendien over een duidelijke bottom-up overlegstructuur met ambtenaren en politiek, en wisselen daarnaast veel info uit met al onze Midwest-collega’s. In het managementteam zitten de coördinatoren van alle Midwest-werkingen wekelijks samen, er is een regioteam waarbij alle collega’s van alle domeinen maandelijks ideeën uitwisselen, je hebt het tweewekelijks overleg met het eigen team, en dan is er nog een overleg tussen het cultuur- en erfgoedteam onderling. Rijst er bijvoorbeeld een vraag rond het thema vrijetijdsparticipatie, dan kan ik meteen bij mijn collega’s van welzijn aankloppen. Je vindt hier gewoon alles in huis. Handig als je snel een antwoord of partner wil vinden!”
Wat ze door hun transversale bril zien, meldt Midwest soms ook aan de Vlaamse overheid.£
Ann: “Vlaanderen doet veel inspanningen om structureel ondersteuning te bieden aan regio’s die rond cultuur werken, maar sport heeft dat (nog) niet en bij jeugd zetten ze sinds deze legislatuur de eerste stappen. Is het niet mogelijk om de goede praktijken uit de cultuursector door te trekken naar de andere domeinen? Via signaalbrieven aan de Vlaamse overheid proberen we daar bijvoorbeeld aandacht voor te vragen”, aldus Ann.
Uitdaging om draagvlak te behouden
Momenteel maakt Midwest een evaluatie en analyse van het huidige beleidsplan. Die input nemen ze mee naar gesprekken met de besturen met het oog op de samenwerking in de komende bestuursperiode.
Ann: “Wat hebben we gedaan? Wat liep goed? Wat kan verbeteren? Welke trends komen er op ons af? Waar gaan we in de toekomst best mee aan de slag? Daar sta ik samen met de collega’s momenteel bij stil. Zo kunnen we onze politici inspireren in aanloop naar de volgende beleidsperiode.”
Als ze kijkt naar de financiële situaties van gemeenten voelt Ann dat er wellicht druk op de IGS’en zal komen te staan.
Ann: “Veel zal afhangen van de prioriteiten die de lokale besturen gaan leggen. In een gemeentemagazine staan veel thema’s en activiteiten rond vrije tijd. Hiermee creëren besturen een gemeenschapsgevoel. Het is fijn dat we door onze bovenlokale cultuurwerking kunnen bijdragen aan de sociale cohesie, aan een positief leefklimaat. Wij zorgen er mee voor dat mensen verbonden en betrokken blijven. Daar is uiteindelijk iedereen bij gebaat.”
Focus op verbinding
Midwest wil Midden-West-Vlaanderen als regio verenigen. Dat doet ze door mensen samen te brengen via projecten en activiteiten, of door lokale noden bovenlokaal aan te pakken.
Ann: “We hebben onder meer het Verse SprUiTjesplatform waarlangs we lokaal talent promoten via een bovenlokale campagne. Tijdens Cookies, Coffee & Culture verbinden we jonge, creatieve geesten met inspirerende sprekers en met elkaar. We brengen tweemaal per jaar een Vliegbrochure uit, waarin we het cultuuraanbod voor kinderen en jongeren bundelen. De bibliotheken lanceerden een gedeeld lidmaatschap, waardoor leners met dezelfde kaart in 14 bibliotheken in de regio materialen kunnen ontlenen. We ontwerpen samen een visienota en actieplan om van onze bibliotheken een fijne derde plek te kunnen maken. We richtten een werkgroep voor podiumtechniekers op, zodat zij hun kennis kunnen delen en verder kunnen professionaliseren. We organiseren samen met OPENDOEK workshops rond poëzie en improvisatietheater …
“Waar mogelijk vertalen we lokale vragen en noden naar een bovenlokaal niveau”, aldus Ann.
Zo vroeg de jeugddienst van de gemeente Wingene zonet een bovenlokale projectsubsidie aan voor een regionaal skate- en kunstproject. Dat kan, zolang een jeugdproject een culturele insteek heeft.
Ann: “Bijna elke gemeente heeft een skatepark, maar vindt het tegelijk niet gemakkelijk om connectie te maken met de jongeren. Daarnaast hangt er rond skatecultuur soms een negatieve perceptie. Die zouden we graag keren. Onder de noemer SKATE/SPOT willen we een reizende, beskatebare tentoonstelling opzetten met foto- en videografen. De jeugddiensten van alle zestien gemeenten werken hieraan mee. CC De Spil (Roeselare), museum Eperon d’Or (Izegem), DVV Midwest en Skate Vlaanderen delen hun expertise, maar de jongeren zijn de curatoren en bepalen wat het wordt. Een mooi project waarin de cultuursector én de jongeren elkaar vinden, al is het nog even wachten of we subsidies krijgen”, zegt Ann.
Achter de schermen dossiers voorbereiden
Signalen opvangen en er meteen mee aan de slag gaan, of het idee even parkeren en het later opnieuw op de agenda plaatsen. Daar hebben Ann en haar collega’s onder meer oog voor.
Ann: “Enkele jaren geleden was er minder interesse om een regionale UiTPAS in het leven te roepen, maar intussen heeft ongeveer de helft van Vlaanderen zo’n pas. Door een recente vraag waarom er hier geen UiTPAS was, hebben we het gesprek opnieuw opgestart. Op elke overlegtafel lichtten we het concept heel neutraal toe. Daardoor kregen we de goedkeuring om de UiTPAS verder te verkennen naar aanleiding van de volgende meerjarenplanning. Samen met Publiq zullen we nu bekijken we hoe we dit inhoudelijk kunnen aanpakken. Zo zetten we achter de schermen stapjes vooruit.”
Regierol met actorrol verzoenen
Ann verdeelt haar tijd als coördinator over de vrijetijdsdomeinen jeugd, sport en cultuur.
Ann: “Mijn rol is vooral beleidsvoorbereidend werken. Ervoor zorgen dat de doelstellingen uit de meerjarenplanning nagestreefd worden, overlegstructuren mee opvolgen, noden detecteren, projecten mee faciliteren, trends en ontwikkelingen opvolgen die zich op Vlaams niveau afspelen, transversale linken proberen leggen … ”
Waar het bovenlokale de insteek is van alles wat ze doet, krijgt Ann in de praktijk af en toe ook vragen van gemeenten om lokaal taken op te nemen.
Ann: “We nemen soms tegelijkertijd diverse rollen op voor verschillende besturen, wat niet altijd even evident is, aangezien de Vlaamse overheid wil dat we vooral een regierol opnemen. Maar door in dialoog te gaan, vinden we steeds een oplossing. We trachten de lokale besturen altijd zo goed mogelijk te ondersteunen.”
“Uit wat je pad kruist, kan altijd iets structureels groeien”, zegt Ann. “Zo leidde een lokale ondersteuningsvraag bijvoorbeeld tot een nieuw subsidiereglement rond ons Verse SprUiTjesplatform. Wie een publiek podium geeft aan een geregistreerde artiest kan nu 150 euro op jaarbasis ontvangen.”
Tip om intervisie in te bouwen
Een regiocoördinator vrije tijd moet in oplossingen kunnen denken, en goed weten wat er bij alle partners leeft en speelt. “Maak daarom regelmatig tijd voor intervisiemomenten of een variaronde tijdens een overleg”, adviseert Ann. “Zoom je in op een inhoudelijk thema of wissel je dan onderling info uit? Dat kies je zelf. Maar zet je antennes in elk geval op scherp. Zo kan je vlot inspelen op wat iedereen bezighoudt. Wordt een probleem met een bepaald ICT-programma aangekaart? Dan kan je de leverancier bijvoorbeeld uitnodigen voor een gesprek. Als je namens verschillende gemeenten spreekt, is je slagkracht sowieso groter. Daar maken we als regio graag gebruik van.”
