5 jaar grensverleggend samenwerken / voor, door en met jongeren
Meer dan 200 bovenlokale cultuurprojecten zetten sinds 2020 samenwerkingen op.
OP/TIL ging met verschillende praktijken in gesprek en verzamelde zo inspirerende verhalen over de grenzen van gemeenten, sectoren en disciplines heen.
Jongeren zijn de toekomst
Heel wat bovenlokale cultuurprojecten zetten in op jongeren als motor voor verandering en vernieuwing. Deze projecten versterken jongeren. Ze ondersteunen talentontwikkeling, geven hen een stem en stimuleren participatie en eigenaarschap van de jonge generaties in onze samenleving.
OP/TIL verzamelt voor jou inspirerende verhalen die de meerwaarde van grensverleggend samenwerken met jongeren blootleggen.
De meerwaarde van grensverleggend samenwerken
- Til je doelgroep op met een aangepaste en duurzame aanpak
JongDOEK, de jongerenwerking van OPENDOEK, faciliteert met ‘Project V’ fijne en duurzame vakantie-ervaringen voor kwetsbare kinderen en jongeren. Ze organiseren dit project samen met organisaties uit de welzijnssector. Hiervoor ging JongDOEK eerst in gesprek met Iedereen Verdient Vakantie in 2018. Daarna startten ze met een pilootproject samen met Vzw Huize Sint-Augustinus uit de bijzondere jeugdzorg. Op basis van hun ervaringen werkte JongDOEK ook een methodiek uit, en enkele kernwaarden waar een ‘Project V’ aan moet voldoen.
De docenten werken samen met een begeleider van de welzijnsorganisatie zelf. Op die manier kan de theaterdocent zich focussen op het artistieke. Zodra er een probleem is, zoekt de pedagogisch begeleider een oplossing. Door goed te luisteren naar hun welzijnspartners, kan JongDOEK beter op de noden van hun doelgroepen inspelen. Zo ontdekten ze bijvoorbeeld dat het belangrijker is dat jongeren hulp krijgen bij transport, dan dat ze een maaltijd aangeboden krijgen.
Welzijnsorganisaties merken op dat de deelnemers een enorme evolutie doormaken. Ze voelen zich deel van een groep, deel van een groter geheel. En, ze werken toe naar een toonmoment. Dat stimuleert hun verantwoordelijkheidsgevoel. Ook hun concentratievermogen neemt toe.
In 2024 gaat JongDOEK met 12 partners in zee, in 2025 mikken ze op 18 partners en in 2026 willen ze Project V op minstens 24 plaatsen organiseren. Daarna moet Project V op eigen benen verder gaan.
Een idee voor een bovenlokaal cultuurproject? Check of je in aanmerking komt voor subsidies
Doe de check
- Versterk het eigenaarschap van jongeren en partners
Met ‘GEN-Zie’ zet Fameus generatie Z in de verf. GEN-Zie bundelt verschillende bestaande initiatieven en werkt regionaal.
Jongeren worden intensief betrokken bij de invulling van het festival. Samen met de jongerenstuurgroep vullen ze de categorieën ruimer in. Denk aan ‘Sound, Movement, Image en Language’. Jongeren beslissen zelf tot welke categorie ze toetreden, want generatie Z weet wat ze wil.
Met partners uit verschillende sectoren en domeinen worden ook kwetsbare jongeren en anderstaligen betrokken. Zo is GEN-Zie één groot verbindend verhaal. De partners zien elkaar niet als concurrent, maar als partner. Op die manier is GEN-Zie solidair. Het verenigt sectoren zoals amateurkunst, professionele kunst, onderwijs, welzijn, jeugd en inburgering.
In de toekomst zal GEN-Zie verzelfstandigen door organisaties te betrekken die na 2 jaar het festival ook mee coördineren.
- Geef jongeren een podium én een stem
Tijdens theaterproject ‘Een Hand in het Verzet’ brachten enkele leerlingen uit het GO! atheneum Boom begin 2023, bijgestaan door amateurtheatergroep Harlekijn, hun eigen voorstelling op scène.
Gebaseerd op het gelijknamige boek van Tjen Mampaey. Dat vertelt het verhaal van De Zwarte Hand, een verzetsbeweging die tijdens de Tweede Wereldoorlog vooral actief was in de streek van de school. Vanuit hun eigen leefwereld onderzochten jongeren het verzetsverleden uit hun streek en trokken ze parallellen met het heden. Jongeren kregen inzicht in een belangrijk deel van de geschiedenis en verder wegwijs gemaakt in hoe je theater maakt.
Ze eindigden met een kritische reflectie op het thema verzet én brachten die ook op scène. Iedereen zag andere hedendaagse invalshoeken en dat bracht dialoog op gang. Jongeren traden aan het einde letterlijk uit de spotlights en hun rol om hun mening te verwoorden.
Voor het theaterproject werkten twee cultuurcentra, een school, leerlingen, een amateurgezelschap, een auteur en enkele professionele theatermakers samen. In totaal bestond de ploeg uit een 35-tal medewerkers. Cultuurcentrum De Steiger en Cultuurcentrum Binder namen de coördinatie op zich. Zelf een theaterstuk realiseren was een primeur voor het Cultuurcentrum en bracht hen in een nieuwe verbinding met de school.
Jongeren beslissen zelf tot welke categorie ze toetreden, want generatie Z weet wat ze wil.
- Creëer (h)erkenning voor een superdivers en meertalig jongerenpubliek
Projectwww is een danstheaterproject voor en door jongeren tussen 15 en 19 jaar uit Brussel en Vlaams-Brabant, begeleid door professionele coaches. Projectwww geeft het woord aan Brusselse en Vlaamse jongeren, voor drie jaar lang.
Zinnema, gemeenschapscentrum De Rinck en kunstcollectief L.E.A.D. startten in 2016 samen Projectwww op. Jongeren uit Brussel en Vlaams-Brabant herkennen zich vaak niet in de producties uit de scholenprogrammatie van de cultuur- en gemeenschapscentra. Omdat jeugdtheaterproducties meestal niet vertrekken van de leefwereld van dit superdivers en meertalig publiek. Met Projectwww geven jongeren hun gevoelens rond het thema ‘identiteit’ op een artistieke manier vorm. Ze krijgen ook professionele begeleiding. Dat resulteert in een voorstelling voor leeftijdsgenoten, vrienden en familie.
Projectwww werkt in 4 regio’s. Eén regio telt minstens één partner uit de Vlaamse Rand en één uit Brussel. Zo leren de jongeren over de gemeente- en gewestgrenzen heen andere jongeren met artistieke ideeën kennen.
Samen met L.E.A.D. garandeert Zinnema de kwaliteit van het pedagogisch en artistiek concept. L.E.A.D. neemt dan ook het voortouw in het train-the-trainer-programma voor de coaches. Hiernaast zijn Lasso en VGC partners. Verschillende Cultuurcentra en gemeenschapscentra in Brussel en de Vlaamse Rand zetten hun contacten met de scholen of jeugdorganisaties in.
In het 1e jaar maakten de jongeren 4 producties, of 1 per regio. In het 2e jaar werden de resultaten gedocumenteerd en gepubliceerd, de professionele coaches versterkt. De deelnemende organisaties krijgen ondersteuning om straffe kunsteducatie én de wensen van de jongeren te verankeren in hun werking. In het 3e jaar maakt Projectwww opnieuw 4 producties.
Maak je jeugdtheater? Vertrek eens vanuit de leefwereld van
een superdivers en meertalig publiek.
